3 april 2018
Eigendomsvoorbehoud
Partijen kunnen overeenkomen dat de eigendom van een zaak pas aan een ander overgaat als die ander zijn prestatie heeft voldaan. Een slachterij kan bijvoorbeeld met een slager afspreken dat het door hem geleverde vlees pas eigendom van de slager wordt als de slager aan de slachterij heeft betaald. Ondanks dat het vlees door de slachterij al aan de slager is geleverd, blijft de slachterij eigenaar van dit vlees. Hieronder zal ik de vereisten van het eigendomsvoorbehoud en de gevaren voor het eigendomsvoorbehoud bespreken.
Vereisten eigendomsvoorbehoud
Schriftelijkheidsvereiste
Het eigendomsvoorbehoud moet schriftelijk worden overeengekomen. Veel ondernemers bedingen een eigendomsvoorbehoudclausule in de koopovereenkomst. Het is ook mogelijk om een eigendomsvoorbehoud in de algemene voorwaarden op te nemen.
Soorten vorderingen
Leveranciers kunnen een eigendomsvoorbehoud overeenkomen, zodat als de klant niet betaalt, zij het recht hebben om het product terug te halen. Hierdoor voorkomt de leverancier dat de klant zonder te betalen eigenaar van het product wordt. Dit biedt de leverancier meer zekerheid. Een eigendomsvoorbehoud kan alleen worden overeengekomen voor de volgende vorderingen:
- Contractuele leveranties: bijvoorbeeld voor het leveren van onkruidverdelgers aan een tuindersbedrijf. Hierbij gaat het namelijk om een geleverde ‘zaak’. Dit product is voor menselijke beheersing vatbaar. Een dienstverlener kan dus geen eigendomsvoorbehoud voor zijn product overeenkomen, omdat hij nadat hij de dienst heeft geleverd de dienst niet kan terugnemen.
- Bijbehorende werkzaamheden: zoals een keukeninstallateur die tevens de keukenapparatuur aanlevert. Wanneer de koper van de keuken niet betaalt, kan de keukeninstallateur de keukenapparatuur terugnemen, ondanks dat deze al is geplaatst.
- Vorderingen wegens tekortschieten in nakoming: wanneer een koper niet nakomt, kan de verkoper onder bepaalde voorwaarde een schadevergoeding van de koper vorderen. Ook voor deze schadevergoeding kan een eigendomsvoorbehoud worden overeengekomen.
Gevaren
Vermenging
Het eigendomsvoorbehoud is niet onbegrensd. Als een veevoerleverancier voer in de silo van de klant stort en dit veevoer zich met ander veevoer mengt, is niet meer te achterhalen welk veevoer van wie is. De veevoerleveranciers kunnen zich dan niet meer op het eigendomsvoorbehoud beroepen. Het is daarom belangrijk dat het door u geleverde goed bepaalbaar is. Dit kan bijvoorbeeld door op uw producten een eigen identificatienummer te zetten. Ook kunt u uw producten bedrukken met uw eigen logo. Hierdoor is het voor beide partijen duidelijk op welke producten het eigendomsvoorbehoud geldt.
Zaakvorming en natrekking
U kunt ook geen beroep op het eigendomsvoorbehoud doen als de geleverde zaak een nieuwe zaak is geworden. Een leverancier van bakstenen kan zich niet meer op het eigendomsvoorbehoud beroepen als met de bakstenen een huis is gebouwd. Hetzelfde geldt als de geleverde zaak onderdeel is geworden van een andere zaak. Dit is bijvoorbeeld het geval bij een trapper die onderdeel van een fiets is geworden.
Doorverkoop
Omdat de verkoper bij een eigendomsvoorbehoud eigenaar van de zaak blijft, totdat de koper heeft betaald, kan de koper de zaak – tenzij hierover andere afspraken zijn gemaakt – niet zomaar aan een derde doorverkopen. Hij is namelijk niet bevoegd om het eigendom over te dragen. Wanneer een derde een zaak met eigendomsvoorbehoud van de koper koopt en hij te goeder trouw is, wordt de derde toch beschermd. De derde wordt dan toch eigenaar van de zaak. Wanneer de derde weet dat er een eigendomsvoorbehoud op de zaak rust, kan hij zich niet op de derdenbescherming beroepen. Het eigendom van de zaak is dan niet overgedragen en blijft van de huidige verkoper.
