Promotie Teunis van Kooten

Hierdoor nodig ik u uit voor het bijwonen van de openbare verdediging van mijn proefschrift getiteld: het kerkgenootschap in de neutrale staat, een verkenning en analyse van de positie van het kerkgenootschap binnen de Nederlandse rechtsorde. De verdediging vindt plaats op donderdag 21 december 2017 om 13.45 uur in de Aula van de Vrije Universiteit te Amsterdam, De Boelelaan 1105 te Amsterdam.

U bent ook van harte welkom op de receptie die aansluitend aan de promotie op hetzelfde adres plaatsvindt.

Kerkgenootschappen hebben een bijzondere positie in het Nederlandse recht. Zij kunnen namelijk een eigen systeem van rechtsregels opzetten, ook al wijkt dat af van algemene rechtsnormen. Zo mogen zij bij de aanstelling voor bepaalde kerkelijke ambten of functies onderscheid maken tussen mannen en vrouwen. Maar ook kan worden gedacht aan kerkelijk tuchtrecht, bestuur, rechtspraak en rechtspositieregelingen voor kerkelijk personeel. De Staat mag daarmee geen bemoeienis hebben. Dat heeft te maken met het beginsel van de scheiding van kerk en staat. De vrijheid die kerkgenootschappen genieten, is echter niet onbegrensd. Een kerkgenootschap moet zich  ouden aan fundamentele normen binnen het Nederlandse recht, bijvoorbeeld als een kerkgenootschap contracten sluit met anderen: de wet stelt dan de regels en afwijking daarvan is niet mogelijk.

Er is ook een ander  spanningsveld, namelijk de vraag of de Staat subsidies en fiscale voordelen aan kerkgenootschappen mag verstrekken. En mag de overheid onderscheid maken tussen kerkgenootschappen onderling? Deze vragen hebben te maken met de neutraliteit van de Staat tegenover kerkgenootschappen. Aan subsidies en fiscale voordelen verbindt de overheid doorgaans voorwaarden. Als die eisen bijvoorbeeld het wervings- en selectiebeleid van kerkgenootschappen betreffen, wringt dat met de bijzondere positie en vrijheid die kerkgenootschappen hebben in het Nederlandse recht. Tot hoever mag de overheid daarin gaan?

In mijn proefschrift ga ik onder meer in op de vraag waar de grenzen liggen. Daarbij is eerst ingegaan op een aantal kaders die het internationale en Nederlandse recht geeft. Vervolgens is aandacht besteed aan de vraag
naar de ruimte die kerkgenootschappen hebben om de eigen organisatie vorm te geven. In dat verband is ook aandacht besteed aan problemen die ontstaan door de afwezigheid van wettelijke regels voor kerkgenootschappen.
Kerkgenootschappen kunnen namelijk niet alle voor een optimale deelname aan het maatschappelijk verkeer gewenste gegevens registreren in het handelsregister. Tot slot is ingegaan op de vraag hoe ver de overheid mag gaan bij het stellen van voorwaarden als zij subsidies en fiscale voordelen verstrekt aan kerkgenootschappen.

mr. dr. T. (Teunis) van Kooten

Teunis van Kooten is gespecialiseerd in religie en recht. Op dit vakgebied heeft hij een groot aantal publicaties op zijn naam staan. Op donderdag 21 december 2017 vindt de verdediging plaats van zijn proefschrift. Hij heeft een ruime praktijkervaring en adviseert veel kerkgenootschappen en religieuze stichtingen en staat hen bij in (kerkrechtelijke) procedures.